"BYCZEK" ET22

W tym poście pewnie znów "Ameryki nie odkryje" ale nazbierało się już kilka fotek i warto przy nich coś napisać.

Tym razem o kolejnej najpopularniejszej i zarazem najliczniejszej elektrycznej lokomotywie w Polsce - ET22

ET22-926 z pociągiem osobowym Jelenia Góra - Wrocław Główny,
startuje ze stacji początkowej.
Wiosna 1998

I tak samo jak w poprzednio opisywanych tu historiach szybko postępująca elektryfikacja kolei w Polsce powodowała niedobór jednostek zdolnych do obsługi ciężkich składów towarowych.
Wprawdzie już wtedy we wrocławskim PAFAWAG-u pełną parą szła produkcja ET21 (na licencji ZSRR) jednak ze względu na swoje parametry lokomotywa ta zupełnie nie sprawdzała się w prowadzeniu ciężkich pociągów towarowych. Z kolei łączenie ET21 w zestawy ukrotnione skutkowało olbrzymimi brakami w taborze.

Tak więc prąca naprzód socjalistyczna ojczyzna co rusz realizująca coraz śmielsze plany spotkała na swej drodze do dobrobytu przeszkodę w postaci niemożności transportu swych płodów na pożądaną skalę i w pożądanym zakresie.
Postanowiono zaradzić temu mankamentowi i zgodnie z duchem tamtych czasów natychmiast przystąpiono do działania.
Ogólne założenia konstrukcyjne dla pierwszej polskiej elektrycznej ciężkiej lokomotywy towarowej zostały opracowane we wrocławskim PAFAWAG-u już w 1965 roku.
Prototyp ET22 pod oznaczeniem producenta 201E został zaprezentowany przy okazji Tragów Poznańskich w 1969 r. Nawiasem mówiąc prototypowy "Byczek" zrobił w Poznaniu bardzo dobre wrażenie.

Produkcję seryjną uruchomiono w 1971 roku i do jej zakończenia w 1989 roku miejscem wytwarzania tej serii lokomotyw były zakłady PAFAWAG we Wrocławiu. Ogółem w ciągu tego czasu wyprodukowano 1184 egzemplarze tej jednostki tym samym jest to najliczniejsza seria w historii polskiego kolejnictwa.

ET22-014 odstawiona na żeberku lokomotywowni w Inowrocławiu.
Sierpień 2009

ET22-682 ze składem kruszywa odstawiona na "żeberku"
stacji Lubań Śląski

ET22-1114 ze składem pustych węglarek
oczekuje na wolny tor przed semaforem stacji
Wałbrzych Miasto

ET22-1077 na stacji we Węglińcu.
Foto by M. Browarny

ET22-772 z pociągiem osobowym relacji
Poznań Główny - Jelenia Góra na stacji końcowej
11.11.2010

W elektrowozie tej serii zastosowano 6 silników trakcyjnych takich samych jak w EU07. Z EU07 zapożyczono także sprzęgło Alsthom-a i przekładnię główną. Natomiast system wentylacji silników jest autorskim pomysłem wrocławskich inżynierów. Pudło lokomotywy jest osadzone na ramie metodą cięgową z wykorzystaniem elementów gumowych, co poprawia elastyczność lokomotywy. Jednak ze względu na swoją długość (19 metrów 24 centymetry), potężną masę (około 120 ton) oraz trójosiowe wózki z osiami nieskrętnymi, jednostki te nie sprawdzają się dostatecznie dobrze na krętych górskich szklakach. W efekcie używania tych jednostek na liniach o zbyt małym promieniu łuku toru często dochodzi do tzw "rwania torowiska" lub uszkodzenia obrzeży kół. Tak więc główną specyfikacją tej lokomotywy jest prowadzenie ciężkich pociągów towarowych na liniach o znaczeniu głównym. I tak pociąg towarowy o masie 3150 ton jednostka ta jest w stanie prowadzić z prędkością maksymalną 70km/h, skład towarowy o masie 2700 ton z prędkością maksymalną 80km/h natomiast ciężki pociąg pasażerski o masie 700 ton ET22 jest w stanie prowadzić ze swoją prędkością konstrukcyjną czyli 125km/h.

ET22-813 ze składem węglarek opuszcza stację Jelenia Góra
i kieruje się w stronę Węglińca

ET22 - 959 i ET22 - 506 przed wjazdem na stację Jelenia Góra

ET22-959 manewruje na teranie stacji w Jeleniej Górze
20 luty 2010

ET22-107 na bocznicy lokomotywowni w Jeleniej Górze

ET22-866 i ET22-898 na bocznicy stacji Lubań Śląski

ET22-815 i ET22-1146
odstawione na bocznicy stacji w Lubaniu Śląskim.
Grudzień 2011

W latach siedemdziesiątych podjęto pracę nad usprawnianiem konstrukcji. Tym sposobem w 1977 roku wypuszczono dwa egzemplarze pod oznaczeniem producenta 201Ec-1 i 201Ec-2 natomiast PKP nadała im oznaczenie ET22-501 ET22-502. Następnie numer inwentarzowy przemianowano na 701 i 702 obecnie jednostki te posiadają numerację 1001 i 1002. W lokomotywach tych zmodyfikowano mocowanie pudła, przystosowano do zamontowania sprzęgu samoczynnego i zainstalowano gniazda sterowania wielokrotnego. Jednak już w fazie testów okazało się, że lokomotywy uzyskując w trakcji ukrotnionej olbrzymią moc zrywają haki mocujące lub dochodzi do palenia się instalacji elektrycznej w wyniku przeciążeń. Po wyprodukowaniu dwóch prototypowych egzemplarzy nie zdecydowano się na masową produkcję tej pod serii. Obydwa egzemplarze są na stanie PKP po dziś dzień jednak nigdy nie wykonywały pracy liniowej w trakcji ukrotnionej. Kolejną pod serią opracowaną przez inżynierów z Wrocławia na bazie ET22 był opracowany w 1973 roku wariant pasażerski EP23 (oznaczenie producenta 201Ea-53). Jednak już w toku prac testowych nad prototypem ujawniono, że przy prędkości konstrukcyjnej tej jednostki tj. 160km/h dochodzi do nasilających się drgań lokomotywy co w rezultacie mogłoby skutkować wykolejeniem składu. Prace nad tym wariatem zarzucono. Pewna ilość lokomotyw wyprodukowanych na początku lat 70-tych po drobnych przeróbkach została sprzedana do Jordanii i Maroka. Koleje Marokańskie swoje ET22 użytkują do dziś.
W Polsce jest to najliczniejsza seria lokomotyw. Jednostki te ze względu na łatwość obsługi, niezawodność i pewną wszechstronność cieszą się dużym uznaniem maszynistów i obsługi warsztatowej. Obecnie są trzonem taboru spółki PKP Cargo i z racji na swoją specyfikację jeszcze przez długi czas będą wykorzystywane przez tą spółkę. Również w wyniku spadku zleceń na przewozy towarów PKP chętnie odsprzedaje najstarsze egzemplarze ET22 prywatnym przewoźnikom kolejowym, gdzie po gruntownym remoncie są z powodzeniem wykorzystywane w pracy szlakowej.
Obecnie bardzo zaawansowanej modernizacji serii ET22 podjęły się Zakłady Naprawcze Lokomotyw Elektrycznych w Gliwicach. Skutkiem tego przedsięwzięcia może stać się fakt, że seria ET22 jeszcze przez wiele lat będzie obecna na Polskich Szlakach Kolejowych.

ET22-411 z pociągiem osobowym relacji Jelenia Góra - Poznań Główny
Luty 2010

ET22-1006
odstawiona na "żeberku" dworca Wrocław Główny.
Lipiec 2010

ET22 - 885 po przyprowadzeniu pociągu InterRegio z Krakowa do Wrocławia
manewruje przy peronach dworca Wrocław Główny.
Lipiec 2010

ET22-187
ze składem pustych wagonów do przewozu kruszywa mija przystanek kolejowy
w Olszynie Lubańskiej i kieruje się w stronę Jeleniej Góry
(zapewne kurs ukończył w pobliskim Rębiszowie)
Lipiec 2010

ET22-624 po przyprowadzeniu pociągu Przewozów Regionalnych relacji
Poznań Główny - Jelenia Góra manewruje na stacji końcowej.
29.01.2011

Krótki opis:
Masa służbowa - 120 ton
Układ osi - Co,Co (oś bez czopów skrętu)
Długość ze zderzakami - 19240mm
Szerokość - 3000mm
Nacisk osi na szyny - 20ton
Typ silników trakcyjnych - EE541 od 500 egzemplarza wzwyż LKa535
Liczba silników - 6
Moc ciągła - 3000kW
Moc godzinna - 3120kW
Maksymalna siła pociągowa - 42T
Stosunek przekładni - 79:18
Prędkość konstrukcyjna - 125km/h
System hamulca - Oerlikon